Inseminacja klaczy

Sztuczna inseminacja- dlaczego warto?

Sztuczna inseminacja pozwala nam przede wszystkim na użycie ogierów, które nie są dostępne do krycia naturalnego. Są to m.in. ogiery w aktywnym treningu, startujące w zawodach, ogiery przebywające poza granicami naszego kraju, a także nieżyjące /wykastrowane ogiery (inseminacja mrożonym nasieniem). Inseminacja wiąże się ze zredukowanym ryzykiem kontuzji/urazów klaczy i ogiera oraz zmniejsza ryzyko przenoszenia chorób. Intensywna opieka weterynaryjna nad klaczami przygotowywanymi do inseminacji, sprawia, że szansę na źrebność są często wyższe niż w przypadku krycia naturalnego. Nasienie ogiera przeznaczone do sztucznej inseminacji jest poddawane szczegółowej ocenia po każdym pobraniu oraz bezpośrednio przed inseminacją klaczy, przez co możemy szybciej zidentyfikować potencjalne problemy z jakością nasienia/ niepłodnością. Sztuczna inseminacja pozwala też na unikanie długich podróży do ogiera, co jest szczególnie pomocne w przypadku klaczy ze źrebakami.

Inseminacja - technika

Ogon klaczy jest zabezpieczany bandażem, a zewnętrzne drogi rodne są dokładnie myte. Nasienie jest wprowadzane do macicy za pomocą sterylnej pipety. W przypadku nasienia świeżego oraz chłodzonego, nasienie jest podawane do szyjki macicy, a w przypadku nasienia mrożonego- do rogu macicy.

Inseminacja - kiedy?

W przypadku inseminacji klaczy nasieniem świeżym oraz chłodzonym, jest ona wykonywana przed owulacją - dobrej jakości nasienie powinno przeżyć w jajowodzie klaczy minimum 48h, aczkolwiek rekomendowana jest inseminacja do 24h przed owulacją. W przypadku nasienia mrożonego, klacz inseminowana jest po owulacji (do 6h po, aczkolwiek im bliżej owulacji nastąpi inseminacja, tym szanse na ciąże są większe).

Inseminacja nasieniem świeżym

W przypadku tej metody do inseminacji klaczy wykorzystywane jest nasienie niepoddane żadnej obróbce - nie stosuje się rozcieńczalnika. Inseminacja takim nasieniem to mniejsze ryzyko odpowiedzi zapalne j- polecane u klaczy, u których dochodzi do akumulacji płynu po inseminacji. Stanowi skuteczną alternatywę krycia naturalnego, zachowując jego zalety jeśli chodzi o jakość nasienia, a jednocześnie gwarantując większe bezpieczeństwo dla klaczy i ogiera. Wadą tego rozwiązania jest krótka żywotność świeżego nasienia poza organizmem ogiera/klaczy - inseminacja musi nastąpić bezpośrednio po pobraniu nasienia, brak jest możliwości wysyłki.

Inseminacja nasieniem chłodzonym

Inseminacja nasieniem chłodzonym (często mylona z nasieniem świeżym) to najpopularniejszy obecnie rodzaj inseminacji. Nasienie, dzięki poddaniu specjalistycznej obróbce, ma dłuższą żywotność niż nasienie świeże - dodatek rozcieńczalnika poprawia żywotność, a co za tym idzie jakość takiego nasienia. Dzięki temu Hodowca ma możliwość zamówienia nasienia od ogiera stacjonującego w innym kraju. Metoda ta gwarantuje zwykle dobrą jakość nasienia, gdyż jest ono poddawane szczegółowej ocenie laboratoryjnej zarówno na etapie jego obróbki, jak i przed inseminacją klaczy.

Inseminacja nasieniem mrożonym

W przypadku tego rodzaju inseminacji klaczy, nasienie zwykle zamawiamy na początku sezonu i przechowujemy je w miejscu stacjonowania klaczy, lub pobliskiej klinice weterynaryjnej, wyposażonej w odpowiednią infrastrukturę i posiadającej uprawnienia do magazynowania nasienia mrożonego. Takie rozwiązanie gwarantuje brak późniejszych problemów z organizacją nasienia, gdy klacz jest gotowa do inseminacji. Ponadto dzięki możliwości wykorzystania do inseminacji nasienia mrożonego, uzyskujemy dostęp do nasienia ogierów w aktywnym treningu, ogierów wykastrowanych lub nieżyjących, a także możliwość transportu nasienia nawet z drugiej półkuli. Należy jednak mieć na uwadze, że mrożone nasienie ogiera ma krótszą żywotność, przez co skuteczność inseminacji takim nasieniem jest niższa. Warto również wiedzieć, iż w tym wypadku inseminacja następuje po owulacji, a nie jak w przypadku nasienia świeżego/chłodzonego przed owulacją, przez co klacz w rui musi być badana nawet kilka razy dziennie.

Inseminacja- co dalej?

Klacz jest badana między 6-24h po inseminacji, aby wykryć ewentualne stany zapalne (zwiększony obrzęk macicy, nagromadzenie płynu) oraz aby potwierdzić owulację. Nasienie ogiera może wywołać reakcje zapalną macicy klaczy, co czasem skutkuje zapaleniem macicy po inseminacji. Niektóre klacze wykazują do tego predyspozycje, co niestety może skutkować brakiem ciąży. Endometritis (zapalenie macicy) powoduje nagromadzenie płynu w macicy, co jest widoczne na USG. W takim przypadku, klacz powinna być leczona. Badanie na owulację po 24h od inseminacji jest niezwykle ważne. W przypadku braku owulacji, wskazana jest ponowna inseminacja.

Badanie na źrebność

Jest wykonywane na 14-16 dni po owulacji (nie inseminacji). W przypadku ciąży bliźniaczych na tym etapie możliwe jest wygniecenie jednego z zarodków. Następnie standardowo wykonuje się badanie 26. dnia - podczas tego badania możemy wykryć bicie serca. Dodatkowo wykonujemy badanie 45. dnia, aby ocenić przebieg ciąży oraz ewentualnie wcześnie wykryć potencjalne straty ciąży.

Inseminacja- skuteczność:

Skuteczność inseminacji świeżym i chłodzonym nasieniem powinna być na podobnym poziomie, jak w przypadku krycia naturalnego. Szacuje się, że około 60% klaczy zajdzie w ciążę po pierwszej inseminacji. W przypadku inseminacji nasieniem mrożonym jest to skuteczność rzędu 30-40%.